( ယခင္လမွ အဆက္ )
ျမတ္စြာဘုရားကို မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-မွာ ေမြးေတာ္မူခဲ့တယ္။ ျမတ္စြာဘုရား ေမြးေတာ္မူတာဟာ ခရစ္ေတာ္ထက္ ၆၂၃-ႏွစ္ ေစာတယ္။ မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-ဆိုတာက ဘိုးေတာ္ အဥၥနျဖိဳျပီး ၁-ႏွစ္မွ စမွတ္လာတဲ့ႏွစ္၊ ဘိုးေတာ္အဥၥန ဆိုတာ မဟာမာယာရဲ႔ ဖခင္၊ သိဒၶတၳမင္းသားရဲ႔ ဘိုးေတာ္ ျဖစ္တယ္။ အစၥလာမ္ဘာသာ မိုဟာမက္ကေတာ့ သကၠရာဇ္ ၁၁၇၀-မွာေမြးတယ္။ ဗုဒၶဟာ ပထမဦးဆံုး ဘာသာေရး သာသနာေရး စတင္တည္ေထာင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါ။ ဂုဏ္ယူပါ။
မဟာသကၠရာဇ္၊ ၆၈-ၾကံဳ၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔၀ယ္၊ မဟီလႈိက္ဆူ၊ ဖြားေတာ္မူသည္၊ နတ္လူေအာင္ျမိဳ႔၊ လမ္းပါကိုး-လို႔ ဆိုထားတာ မွတ္ထားပါ။
ကေလးအမ်ား သင္တန္းတက္ဖူးလို႕ သိေနၾကတယ္။ လူႀကီးေတြ ေကာင္းေကာင္းသိထားဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရား အဲဒီလိုေမြးလာတာ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ ေအာင္ျမိဳ႔ကို သြားဖို႔ ေမြးလာတာ။ ေမြးလာတာနဲ႔ တျပိဳင္နက္ သီဟနာဒ-ျခေသၤ့ေဟာက္သလို ရဲရဲေတာက္ စကားသံုးခြန္း ေျပာပါတယ္-
အေဂၢါဟမသၼိ ေလာကႆ-ငါသည္ ဒီေလာကမွာ အျမတ္ဆံုးပဲ။
အယမႏၲိမာ ဇာတိ-ငါ ဒီပဋိသေႏၶဟာ ေနာက္ဆံုးပဲ။
နတၳိ ဒါနိ ပုနဗၻေ၀ါ-ေနာက္တဖန္ ေမြးဖြားျခင္း မရွိေတာ့ဘူး။
သိဒၶတၳမင္းသား ေမြးဖြားလာပံုကို ဒီလိုတခမ္းတနား ျပထားတယ္။ မဟာယာနဂိုဏ္းသားမ်ားအဆိုကို ေနာက္တပတ္ ေဟာျပပါမယ္။ ေထရ၀ါဒႏွင့္မတူ။ မဟာယာနက တမ်ိဳး ျပထားတယ္။ ငါသည္ အျမတ္ဆံုးလို႔ ထင္ရွားေၾကညာထားတဲ့ ေဂါတမမွာ ဒီကမၻာမွာ သူ-ရွိခိုးစရာလူ ရွိေသးသလား၊ မရွိေတာ့ဘူး ေနာ္။ အဲဒါကို ပီပီသသ အမွတ္တရျပဳထား။
မဟာယာနက်ေတာ့ တခုေလးေျပာျပရမယ္ဆိုရင္ ဘုန္းႀကီး ဂ်ပန္ျပည္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ေရာက္ဖူးတယ္။ အားလံုး မဟာယာနခ်ည္းပဲ။ ေထရ၀ါဒအေနနဲ႔ ကၽြန္းေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာဘုန္းႀကီးေက်ာင္း တေက်ာင္းပဲ ရွိတယ္။ သူတို႔ဆီေရာက္တုန္း သူတို႔ရဲ႔ ေနထိုင္ကိုးကြယ္ပံု ဓေလ့ထံုးစံေတြ သိခ်င္လို႔ သူတို႔နဲ႔အတူ တေန႔ေနၾကည့္တယ္။ သူတို႔က မနက္ခင္း အိပ္ရာကထျပီးရင္ မ်က္ႏွာသစ္၊ ကိုယ္လက္သန္႔ရွင္းျပီး ျမတ္စြာဘုရားေရွ႔သြားျပီး ဘုရားရွိခိုးတယ္။ အဲဒါပဲ။ အဲဒီဘုရားခန္းကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဘုရားကိုယ္ေတာ္ျမတ္က အလယ္မွာ။ ဘုရားကိုယ္ေတာ္ျမတ္ ေဘးပတ္လည္ကေတာ့ ဘုရားကိုယ္ေတာ္ငယ္ေတြ၊ ဘုရားေလာင္းေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႔ရတယ္၊ ၀န္းရံထားတယ္။ ဒီလိုဘုရားေလာင္းေတြကို ေမြးေပးတဲ့ အေမကိုလဲ ရွိခိုးရေသးတယ္။ ဘုန္းႀကီးတို႔ုျမန္မာျပည္မွာ မယ္ေတာ္ႀကီး၊ မယ္ေတာ္ႀကီးနဲ႔ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္သူ ေတြ ႔ရဖူးတယ္။ ဘယ္ကမယ္ေတာ္ရယ္လို႔ေတာ့ မသိဘူး။ ဂ်ပန္ကေတာ့ အဲဒီဘုရားေလာင္းေတြ ေမြးေပးတဲ့ မယ္ေတာ္ပဲ၊ ဘယ္သူရဲ႔ မယ္ေတာ္လဲ ရွင္ေမာဂၢလာန္လား၊ ရွင္သာရိပုတၱရာလား၊ ဒါေတာ့ မသိဘူး။ ေနာက္ျပီး အဲဒီဂ်ပန္ဘုရား ေဘးနားမွာ နတ္မင္းႀကီး ၄-ပါးလဲ ရွိေသးတယ္။ ျမန္မာေတြသိတဲ့ ဓတရ႒၊ ၀ိရူဠႇက၊ ၀ိရူပကၡ၊ ကုေ၀ရ ဆိုတဲ့ နတ္မင္းႀကီးေတြတဲ့။ အဲဒီနတ္ေတြလဲ ဘုန္းႀကီးေတြက ရွိခိုးၾကရေသးတာ ေတြ႔ခဲ့တယ္။
ဘုန္းႀကီးတို႔ျမန္မာျပည္ ဘုရားေတြမွာ နတ္ေတြ၊ ဘီလူးေတြ၊ နဂါးေတြလဲ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘုန္းႀကီးေတြကေတာ့ ရွိမခိုးၾကပါဘူး။ ဒါက ေသခ်ာတယ္။ ဘုရားနားက နတ္ဟာ ဘုရားကို ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ပဲ ျဖစ္မယ္။ ကိုးကြယ္ရွိခိုးဖို႔ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဂ်ပန္ဘုရားခန္းမွာေတာ့ ဘုရားလဲ ရွိခိုး၊ ဘုရားေလာင္းေတြလဲ ရွိခိုး၊ မယ္ေတာ္ႀကီးဆိုတာကိုလဲ ရွိခိုး၊ နတ္ႀကီးေလးပါးလဲ ရွိခိုးေနတာနဲ႔ အခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီးကုန္သြားတယ္။
ဓမၼဆိုတဲ့ဥစၥာက သီလက ကိုယ္ႏွင့္ႏႈတ္ေပၚမွာ က်င့္ရမယ္။ သမာဓိက စိတ္ေပၚမွာ က်င့္ရမယ္။ ပညာက စိတ္ထဲ ရုပ္ထဲမွာ က်င့္ရမယ္။ ရွိခိုးတာကို တခမ္းတနားႀကီးလုပ္ျပီးေနျခင္းျဖင့္ ဘာသာေရး လုပ္ငန္းတခုအေနနဲ႔ ျပီးသြားမယ္ဆိုရင္ အဲဒါ မဟာယာနပဲ။ အဲဒါကို rites, rituals, ceremonies လို႔ ေခၚတဲ့ အပိုအလုပ္ေတြပဲ။ ပူေဇာ္ျခင္း။ ရွိခိုးျခင္း အခမ္းအနားမ်ားေပါ့။ အဲဒါေတြကို အစီအစဥ္မ်ားစြာနဲ႔ လွ်ိဳ႔၀ွက္တဲ့နည္းစနစ္ေတြပါ ထည့္သြင္းျပီးေတာ့ တခမ္းတနားလုပ္ၾကတာဟာ မဟာယာနပဲ။
က်ဳပ္တို႔ဘုရားေလာင္းေတာ္ ေမြးခါစ မင္းသားကေလးက ခ်က္ခ်င္း ေၾကြးေၾကာ္လိုက္တာက-ငါသည္ ေလာကမွာ အျမတ္ဆံုး၊ ဒီပဋိသေႏၶသည္ ေနာက္ဆံုး၊ ေနာက္ထပ္တဖန္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း ငါ့မွာ မရွိေတာ့ဘူး။ ရဲရဲေတာက္စကားသံုးခြန္း မိန္႔ၾကားခဲ့တယ္။ သူ ရွိခိုးစရာ သတၱ၀ါ မရွိဘူးဆိုတာ ေဟာခဲ့တယ္။
ျမန္မာျပည္က ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာနဲ႔ သိပ္ကြဲျပားျခားနားတာေပါ့။ ဒီမွာက ပရိယတ္ ပဋိပတ္ ပဋိေ၀ဓ ဆိုျပီး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ရွိျပီး အေလးအနက္ အယူရွိၾကတာ။ ျမတ္စြာဘုရားဟာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုမွာ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူတယ္။ ဒါ အထင္အရွား ျပသႏိုင္တယ္။ သက္ေတာ္ ၃၅-ႏွွစ္(BC 588) မွာ ဗုဒၶျဖစ္ေတာ္မူတယ္။ ခရစ္ ၅၈၈-ခုႏွစ္မွာေပါ့။ တရားအေပါင္း ကိုယ္ေတာ္တိုင္ အပင္ပန္းခံျပီး က်င့္ေတာ္မူတယ္။ သယမၻဴဉာဏ္ ရေတာ္မူတယ္။ ဒီေနရာမွာ မွတ္သားထားဖို႔က သယံ-ဆိုတဲ့ စကားလံုးပဲ။ ဘယ္သူကမွ ျပတာ၊ သင္ေပးတာ မဟုတ္ဘူး။ သယံ-ကိုယ္ေတာ္တိုင္ က်င့္သံုးျပီး ရေတာ္မူတဲ့ ဓမၼေတြ။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ-ေကာင္းစြာ ေဟာၾကားထားတဲ့ တရားဓမၼေတြ။
ဒါနဲ႔ ျမတ္စြာဘုရား ပြင့္ေတာ္မူခါနီးေတာ့ သစ္ပင္၊ ပန္းပင္ေတြ ရာသီမဟုတ္ဘဲ ပြင့္၊ လူေတြ ေပ်ာ္ရႊင္ၾက၊ နတ္၊ ျဗဟၼာေတြ ျမဴးတူးရႊင္ျပၾက၊ အင္မတန္ထူးျခားတဲ့ အခ်ိန္ ၾကံဳရတယ္။ အေၾကာင္းက သတၱ၀ါေတြကို မ်က္စိေပးမယ့္ လူ ေပၚလာေတာ့မယ္တဲ့။ စကၡဳ-ဆိုတာ မံသစကၡဳကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္။ ဉာဏစကၡဳကို ဆိုလိုတာ။ လူေတြဟာ ကန္းေနၾကတယ္။ ဉာဏစကၡဳ လိုတယ္။ ယခု ဉာဏစကၡဳေပးမယ့္ ပုဂၢိဳလ္ ေပၚလာျပီဆိုျပီးေတာ့ ေလာကႀကီးတခုလံုး ျမဴးေပ်ာ္ၾကတာ။ အဲဒီဉာဏစကၡဳဟာ အခုအခါမွာ ပိုျပီးေတာင္ လိုလာတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဘုရားေဟာဓမၼကိုု ဓမၼအတိုင္း မက်င့္သံုးဘဲ လြဲမွားတဲ့အယူေတြ တျဖည္းျဖည္း စိမ့္၀င္လာတာ ေတြ႔ေနရတယ္။ လူေတြဟာ သစ္ပင္ကို ကိုးကြယ္ရတာနဲ႔။ ေက်ာက္တံုး ေက်ာက္ခဲ ဘုရားစင္ေရွ႔ထားျပီး ကိုးကြယ္ရတာနဲ႔ ပြဲအမ်ိဳးမ်ိဳးေပးျပီး ဆုေတာင္းရတာနဲ႔ အေတာ္ ေရာယွက္ရႈပ္ေထြးလာၾကတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားက စကၡဳံ ဥဒပါဒိ၊ ဉာဏံ ဥဒပါဒိ လို႔ အထင္အရွားေဟာခဲ့တာ သတိမထားဘူး။
ကမၻာမွာ အခ်ိဳ႔ဘာသာေတြဟာ မည္မည္ရရ ဘာမွမရွိဘဲနဲ႔ တို႔ဘုရားက ဒီလိုယူရမယ္တဲ့ဆိုျပီး ဘာမွစဥ္းစားခြင့္မေပးဘဲ မ်က္စိမွိတ္ယူရတဲ့ အယူ၀ါဒေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိတယ္။ ဘုန္းႀကီးက တျခားဘာသာေတြကို ဘာမွေျပာဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဗုဒၶဘာသာ ေထရ၀ါဒအမည္ခံျပီး အလြန္ကြဲျပားျခားနားတဲ့ မဟာယာနဆိုတဲ့ ဗုဒၶအယူ၀ါဒကို စိတ္၀င္စား လိုက္နာေနၾကတဲ့ သာသနာ၀င္အေၾကာင္းကို ေဟာျပဖို႔ ရည္ရြယ္ထားတာပါ။
ျမတ္ဗုဒၶဟာ အသက္ ၃၅-ႏွစ္မွာ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူျပီးေနာက္ မိဂဒါ၀ုန္ခရီးသြားေတာ္မူတဲ့အခါ ဂယာသီသ ေတာလမ္းမွာ ကိုယ္တံုးလံုး ဆရာႀကီးဥပကနဲ႔ ေတြ႔ေတာ္မူတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႔ ၾကည္ညိဳဖြယ္ ရုပ္နဲ႔ ထူးျခားတဲ့ ဣေျႏၵေတာ္တို႔ကို ေတြ႔ျမင္ရတဲ့အခါ-သင့္ဆရာ ဘယ္သူလဲ-လို႔ ေမးေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶက ( သယံ အဘိညာယက ဗုဒၶိေသယ် )ငါ့မွာ ဘယ္သူကမွ လမ္းညႊန္တာ မရွိ၊ ဆရာမရွိ။ မိမိအလိုလို တရားေတာ္ေတြ သိတာ-လို႔ ေျပာေတာ့ ဥပကႀကီးက ေခါင္းညိတ္လက္ခံျပီး ဟုေပယ်၊ ဟုေပယ်-ဟုတ္ေပလိမ့္မယ္-လို႔ ဆိုျပီး သူ႔ခရီး သူဆက္သြားတယ္။
ဒီလိုသမၼသမၺဳဒၶ အရွင္ျမတ္ကို ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာတိုင္း ဘယ္သူမွ သံသယမရွိ၊ ဒါကို မဟာယာနဂိုဏ္းအခ်ိဳ႔က ဘုရားကို တန္ခိုးရွင္တဦးက ပူး၀င္ျပီး ဓာတ္စီးျပီးေျပာတာလို႔ ေတြးေခၚၾကေသးတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားဟာ တရာအေပါင္းကို မိမိအလိုလို ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ထိုးထြင္းျပီး သိေတာ္မူတာ။ သီလ သမာဓိ ပညာကို အဓိကေဟာေတာ္မူတာ။ စိတ္ကူးၾကံဆျပီး ေျပာတာ ေဟာတာ တီထြင္တာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘုန္းႀကီးက ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာသည္ ဘုရား၏ဘာသာ (စကား) ျဖစ္သည္။ ကိုးကြယ္စရာအျဖစ္ ၾကံဖန္စီစဥ္ထားေသာ အယူ၀ါဒ (Religion) မဟုတ္လို႔ ရဲရဲႀကီး ေျပာေနတာ။ realistic teaching တိက်မွန္ကန္နက္နဲေသာ အယူအက်င့္မ်ားသာ ျဖစ္တယ္။
တဖန္ မဟာယာနက နိဗၺာန္ကို သူတို႔စိတ္ကူးနဲ႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ထားတာ ရွိေသးတယ္။ နိဗၺာန္ေရာက္တယ္ဆိုတာ အရဟတၱဖိုလ္စိတ္နဲ႔ အထူးျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ရုပ္ နာမ္ တမ်ိဳးနဲ႔ နိဗၺာန္ဘံုကို ေရာက္သြားတာတဲ့။ အဲဒီဘံုမွာ အစဥ္အျမဲ ဘယ္ေတာ့မွမပ်က္စီးေတာ့ဘဲ နိဗၺာန္အရသာကို အျမဲခံစားေနတာတဲ့။ လူ႔ျပည္က တင္ပလႅင္ေခြ ထိုင္ရင္း ေသသြားရင္လဲ နိဗၺာန္မွာ အဲဒီလို ထိုင္ျပီး အျမဲတမ္းစံစားေနရတယ္တဲ့။ အဲဒီ နိဗၺာန္ဘံုႀကီးမွာ အိုျခင္း၊ နာျခင္း၊ ေသျခင္း ဘယ္ေတာ့မွ မရွိေတာ့ဘူးတဲ့။ အဲဒါ မဟာယာနတို႔ ယူဆထားတဲ့ နိဗၺာန္ပဲ။ ဒီေန႔ ဘုန္းႀကီးတို႔ သာသနာမွာလဲ အဲဒီအယူကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သူေတြ တျဖည္းျဖည္း စိမ့္၀င္လာတယ္ဆိုတာ ၾကားသိရတယ္။ ေထရ၀ါဒအယူက အို နာ ေသတယ္။ ေထရ၀ါဒက နိဗၺာန္ေရာက္တယ္ဆိုတာ မီးစာလဲ ကၽြမ္း၊ ဆီလဲခန္းျပီး ျငိမ္းခ်မ္းသြားတဲ့ သေဘာ။ မီးေတာက္ျငိမ္းသြားျပီ၊ ျငိမ္းျပီး ဘယ္ေရာက္သြားသလဲ။ စိစစ္ေနစရာမလို၊ ေထရနဲ႔ မဟာယာန ကြဲျပားျခားနားပံုေတြ မ်ားစြာရွိတယ္။
ေနာက္အပတ္ေတြမွာ သာသနာ၀င္တြင္ ဘယ္လိုဂိုဏ္းကြဲေတြ ေပၚလာျပီး ၀ါဒသစ္ေတြ သြတ္သြင္းျပီး ဗုဒၶတရားေတြ လြဲမွားစြာ ခံယူေနၾကပံုမ်ားကို ဆက္ေဟာမယ္။ အခုေတာ့ ဆုေတာင္းအမွ်ေ၀ျပီး ရပ္နားၾကဦးစို႔။
( ေရွ႔လ ဆက္ရန္ )
သီတဂူ ဆရာေတာ္
( ျမတ္မဂၤလာ ၂၀၀၁-ဇန္န၀ါရီလ )
၁ ေဒၚလာ= ၉၈၀ က်ပ္
၁ ဘတ္ = ၃၁ က်ပ္
