( ဘဒၵႏၲ ၀ါယာမသာရ ေျဖသည္ )
(ေမး) (လူ၀တ္ေၾကာင္ျဖင့္ ရဟႏၲာျဖစ္မူ)
အရွင္ဘုရား၊ ယခုေခတ္တြင္ လူ၀တ္ေၾကာင္ျဖင့္ ရဟႏၲာဟု၄င္း၊ တခ်ိဳ႔က လူ၀တ္ျဖင့္ ရဟႏၲာအျဖစ္ အေတာ္ၾကာၾကာ ေနျပီးမွ ရဟန္းဘ၀သို႔ ေျပာင္းလာခဲ့သည္ဟု၄င္း ေျပာဆိုေနၾကသည္ကို ၾကားသိေနရပါသည္။ လူ၀တ္ေၾကာင္ျဖင့္ ရဟႏၲာအျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ့ေသာ္ ၁-ရက္ (သို႔) ၇-ရက္ (သို႔) မည္မွ်ၾကာေအာင္ ေနႏိုင္သည္ကို၄င္း၊ လူ၀တ္ေၾကာင္ျဖင့္ ရဟႏၲာျဖစ္သူမ်ားကို၄င္း သာဓကအေနျဖင့္ ထုတ္ျပေျဖဆို ေပးေတာ္မူပါဘုရား။
(ကိုခင္ေမာင္သက္-မေကြး)
(ေျဖ)
လူ၀တ္ေၾကာင္ျဖင့္ ရဟႏၲာျဖစ္လွ်င္ လူ၀တ္အစားျဖင့္ တရက္သာေနႏိုင္ျပီး ပရိနိဗၺာန္စံရပါသည္။
ရွင္ရဟန္းျပဳလွ်င္ကား သက္တမ္းရွိသမွ် ေနႏိုင္ပါသည္။
ထိုအေၾကာင္းကို အံ-႒ ၁-၂၆၆ ေခမာေထရီ၀တၳဳႏွင့္ ဇာတ္ေတာ္ အမွတ္ ၂၆၄၊ မဟာပနာဒဇာတ္ အ႒ကထာတို႔တြင္ အထင္အရွား ျပဆိုပါသည္။
ပညာဧတဒဂ္ရ ေခမာေထရီသည္ ဗိမၺိသာရမင္း၏ အဂၢမေဟသီတပါး ျဖစ္သည္။ အလွမာန္ႀကီးလွသျဖင့္ ရုပ္ဆင္းအဂၤါတို႔၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္အျဖစ္ ေဟာၾကားေသာ ဘုရားရွင္ကို မဆည္းကပ္ခဲ့ေပ။ တရက္တြင္ ဗိမၺိသာရမင္း၏ အစီအမံျဖင့္ တေန႔ ေ၀ဠဳ၀န္ဥယ်ာဥ္သို႕ ေရာက္သြားျပီး တရားနာရာ ဘုရားရွင္သည္ နတ္သမီးတမွ် လွပေသာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေလး ယပ္ခတ္ေပးေနဟန္အဆင့္ဆင့္ ေသသည္အထိ ဖန္ဆင္းျပ၍ ေဟာၾကားရာ ေခမာမိဖုရားသည္ ပဋိသမၻိဒါေလးပါးႏွင့္တကြ ရဟႏၲာအမ်ိဳးသမီး ခ်က္ခ်င္းျဖစ္ေလ၏။
ထိုသို႔ လူ၀တ္အစားျဖင့္ ရဟႏၲာအသြင္သို႔ေရာက္ရွိေသာသူသည္ တံဒိ၀သေမ၀-ထိုေန႔ခ်င္းပင္၊ ပနိဗၺာယိတဗၺံ ၀ါ- ပရိနိဗၺာန္ေသာ္လည္း ျပဳအပ္၏။ ပဗၺဇိတတဗၺံ ၀ါ-ရွင္ရဟန္းေသာ္လည္း ျပဳအပ္၏-ဟု ဆို၏။
ေခမာမိဖုရားသည္ နန္းေတာ္သို႔ျပန္၍ ရဟန္းျပဳခြင့္ေတာင္းရာ ဗိမၺိသာရမင္းက ေရႊထမ္းစင္ျဖင့္ ဘိကၡဳနီမေက်ာင္းသို႔ ပို႔ေစ၍ ရဟန္းအမ်ိဳးသမီး ျပဳေစ၏။
မဟာပနာဒဇာတ္တြင္လည္း ဘဒၵိယသူေဌး၏ သားသည္ ဘုရားရွင္၏တရားကိုနာရ၍ လူ၀တ္ေၾကာင္ျဖင့္ပင္ ရဟႏၲာျဖစ္ေလ၏။ ထိုအခါ ဘုရားရွင္က သူေဌးကိုေခၚ၍ သင့္သားသည္ ရဟႏၲာအျဖစ္သို႔ေရာက္ျပီး အေဇၨ၀-ယေန႔ပင္လွ်င္၊ ပဗၺဇိတံု ၀ါ-ရဟန္းျပဳျခင္းငွါ၄င္း၊ ၀ဋၬတိ-သင့္၏-ဟု မိန္႔ၾကားရာ သူေဌးႀကီးက တပည့္ေတာ္၏သား ပရိနိဗၺာန္မျပဳေစလို၊ ရဟန္းျပဳေပးပါ။ မနက္ျဖန္ တပည့္ေတာ္၏သားကို ေခၚ၍ တပည့္ေတာ္တို႔ အိမ္သို႔ ၾကြပါ-ဟု ေလွ်ာက္၍ ရဟန္းျပဳေပးရ၏။
ရဟန္းျပဳခြင့္မရေသာ သႏၲတိအမတ္ႀကီး၊ သုေဒၶါဒနမင္းႀကီး၊ ဗာဟိယဒါရုစိရိယ စသည္တို႔ကား ရဟႏၲာျဖစ္ေသာေန႔မွာပင္ ပရိနိဗၺာန္ စံရကုန္၏။
********************************************************************************
(ေမး) (အရဟံဂုဏ္ေတာ္ သံုးမ်ိဳး)
အရွင္ဘုရား၊ ဂါထာတခုတြင္ အရ+ဟံ၊ အ+ရဟံ၊ အရဟံ ဟု ေတြ႔ရပါသျဖင့္ ရြတ္ပံုမရွင္းလင္း၍ ေျဖၾကားေပးေတာ္မူပါဘုရား။
(ဇင္မာဦး-စီးပြားေရးတကၠသိုလ္၊ ရြာသာႀကီး)
(ေျဖ)
သံုးမ်ိဳးစလံုး ရြတ္ရမည္။ သူ႔အဓိပၸါယ္ႏွင့္သူ ပုတီးစိပ္ၾက၊ ဘုရားရွိခိုးၾကသည္ကို အသံုးမ်ားၾကသျဖင့္ ပုတီးစိပ္၊ ဘုရားရွိခိုးႏိုင္ရန္ ထည့္သြင္းေပးလိုက္ပါသည္။
(အရဟံဂုဏ္ေတာ္ ၃-မ်ိဳး ပုတီးစိပ္နည္း)
(၁) အရဟံ-ဟူေသာပုဒ္သည္ သူ႔အတိုင္းထားလွ်င္ ကိေလသာတို႔မွ ေ၀းသည္-ဟူေသာ အနက္၊ အပူေဇာ္ခံထိုက္သည္ ဟူေသာအနက္ တို႔ကို ျပ၏။
(၂) အရ+ဟံ-ဟု ပုဒ္ခြဲလိုက္လွ်င္ ကိေလသာရန္သူတို႔ကို သတ္သည္ဟူေသာ အနက္ကို ျပ၏။
(၃) အ+ရဟံ-ဟု ပုဒ္ခြဲလိုက္လွ်င္ ဆိတ္ကြယ္ရာ၌ေသာ္ပင္ မေကာင္းမႈကို ျပဳေလ့မရွိ ဟူေသာအနက္ကို ျပ၏။
၂။ အရ=ရန္သူ (ကိေလသာရန္သူ) ကို၊ ဟံ=သတ္ျဖတ္တတ္၏။
၃။ ရဟ=ဆိတ္ကြယ္ရာ။ အ=မရွိ။
( မူလလက္ရိုး ဘုရားရွိခိုး)
နေမာ တႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ
အရဟေတာ-တေထာင့္ငါးရာ၊ ကိေလသာတို႔မွ ၀ါသနာႏွင့္အတူ ေ၀းေတာ္မူ၍၊ လူမင္း နတ္မင္း ျဗဟၼာမင္းတို႔ ၀ပ္စင္းတူေပ်ာ္ အလွဴေတာ္မွန္ အပူေဇာ္ကို ခံထိုက္ေသာေၾကာင့္ အရဟံ-ဆိုတဲ့ဂုဏ္ေတာ္။
ကိေလသာမာရ္၊ ကိုယ္တြင္းရန္ကို၊ ေလးတန္ဉာဏ္မဂ္၊ စိန္သန္လ်က္ျဖင့္၊ တြဲလ်က္၀ါသနာ၊ သတ္ပစ္ပါ၍၊ သံသရာဘီး၊ အ၀ိုင္းႀကီးကို၊ ဖ်က္ဆီးခုတ္ထြင္၊ သုတ္သင္ျပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အရ+ဟံ ဆိုတဲ့ဂုဏ္ေတာ္။
လူသူေရွ႔နား၊ မဆိုထားႏွင့္၊ တပါးတည္းသာ၊ ဆိတ္ကြယ္ရာ၌ပင္၊ ဘယ္ခါဘယ္ေၾကာင္း၊ မငဲ့ေစာင္းဘဲ၊ မေကာင္းအမႈ၊ အေပါင္းစုကို၊ မျပဳေ၀းေစ၊ ေရွာင္ၾကဥ္၍ေနေသာေၾကာင့္ အ+ရဟံ ဆိုတဲ့ဂုဏ္ေတာ္။
ဤသို႔ေဖာ္က်ဴး၊ ဂုဏ္ေတာ္ထူးႏွင့္ ပကတူးေစ့ငံု အထူးျပည့္စံုေတာ္မူေသာ။
သမၼာသမၺဳဒၶႆ-မေဖာက္မျပန္ သယမၻဴဉာဏ္ျဖင့္ ငါးတန္ေဉယ် ဓမၼလံုးစံု တရားပံုကို အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူထေသာ။
တႆ ဘဂ၀ေတာ-ဣႆရိယ၊ ဓမၼ+ယသ၊ သိရီ+ကာမ၊ ပယတၱဂုဏ္ေတာ္ ဘုန္းေျခာက္စံုတို႔ႏွင့္ ကံုလံုေတာ္မူသား ထိုျမတ္စြာဘုရားအား။
နေမာ-ရိုေသျမတ္ႏိုး မာန္ညြတ္က်ိဳး၍ ရွိခိုးပူေဇာ္ ဖူးေျမာ္မာန္ေလွ်ာ့ ကန္ေတာ့လိုက္ရျခင္းသည္ (အတၳဳ-ခ်မ္းသာအမ်ိဳးမ်ိဳး ေကာင္းက်ိဳးအျဖာျဖာ မဂၤလာအခန္းခန္း စန္းလက္အေထြေထြ က်က္သေရအခင္းခင္း ျပည့္စံုတင္းဖို႔ မယြင္းမေသြ တကယ္တမ္း ျဖစ္ပါေစသတည္း။
********************************************************************************
(ေမး) (ကိေလသာ ဆယ္ပါး)
အရွင္ဘုရား ကိေလသာ ၁၀-ပါးကို ႏွစ္မ်ိဳးေတြ႔ရပါသျဖင့္ ရွင္းလင္းေျဖၾကားေပးေတာ္မူပါဘုရား။
ေတြ႔ရပံုမွာ
(က) ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန၊ ဒိ႒ိ၊ ၀ိစိကိစၧာ၊ ထိန၊ ဥဒၶစၥ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၱပၸ=၁၀ ပါး။
(ခ) အနာဂါမ္ပယ္သတ္သည့္ ကိေလသာ=ကာမ၊ ရာဂ၊ ဗ်ာပါဒ၊ ၃-ပါး။
ရဟႏၲာပယ္သတ္သည့္ ကိေလသာ=ၾကြင္းေသာ ေလာဘ၊ ေမာဟ၊ မာန၊ ထိန၊ မိဒၶ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၱပၸ=၇ပါး အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ႔ေနရ၍ နားမရွင္းပါဘုရား။
(မေအး-ရန္ကုန္)
(ေျဖ) ကိေလသာ ၁၀-ပါးအမွန္မွာ
(က) စာရင္းအတိုင္း တမ်ိဳးသာရွိပါသည္။ ဒကာမေလး မေအးမွာ အဘိဓမၼာကို အနည္းအက်ဥ္းမွ် သင္ၾကားေလ့လာဖူးျခင္း မရွိသည့္အတြက္ နားမရွင္းျခင္းျဖစ္ပါသည္။
(ခ) စာရင္းမွာ ဒကာမေလး မေအး ယူဆသလို ကိေလသာ ၁၀-ပါး မျပည့္ပါ။ ကာမႏွင့္ ရာဂကို တခုစီ မယူရ။ တခုတည္းသာ ျဖစ္၏။ ကာမအာရံုကို ႏွစ္သက္သည့္ (ေလာဘ) ကိုသာ ေကာက္ယူရသည္။
ဗ်ာပါဒမွာ ေဒါသ၏ မူရင္းအမည္သာ ျဖစ္သည္။ ပရိယာယ္တမ်ိဳးျဖင့္ ေဟာေျပာျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကိေလသာစာရင္း ထိန မပါ၀င္ပါ။
(ခ) စာရင္း ကိေလသာပယ္စဥ္အရ မွတ္မည္ဆိုလွ်င္-
(၁) ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္သည္ ဒိ႒ိႏွင့္ ၀ိစိကိစၧာ ကိေလသာ ၂-ပါးကို ပယ္၏။
(၂) အနာဂါမ္သည္-ကာမဘံုက (ေလာဘ) ႏွင့္ ေဒါသကိေလသာ ၂-ပါးကို အျပီးပယ္သည္။
(၃) ရဟႏၲာသည္ ရူပ-အရူပဘံုက (ေလာဘ)ႏွင့္ ေမာဟ၊ မာန၊ ထိန၊ ဥဒၶစၥ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၱပၸ ကိေလသာ ၇-ပါး။ စုစုေပါင္း ေလာဘႏွစ္မ်ိဳးကို တမ်ိဳးသာယူ၍ ၁၀-ပါးျဖစ္၏။
အဘိဓမၼာ သဘာ၀ေတြကို ပို၍ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ နားလည္ေအာင္ ကမၻာေအး သာသနာေရးဦးစီးဌာန သင္တန္းမ်ားႏွင့္ မဂၤလာဗ်ဴဟာစသည့္ နီးစပ္ရာ အဘိဓမၼာသင္တန္းမ်ားသို႔ အားလပ္လွ်င္ သင္ၾကားနာယူရန္ တိုက္တြန္းပါသည္။
*********************************************************************************
(ေမး) (မဂ္ သံုးပါး)
အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္ ပထမႀကီးတန္း သင္စဥ္က ဓမၼာစရိယတန္း ဦးပဥၥင္းတပါးႏွင့္ စာေဆြးေႏြးဖူးပါသည္။ မေဂၢန မဂၢံ ပေ၀ေသတိ အာပတၱိပါရာဇိကႆ-ဟု ဆိုသျဖင့္ မဂ္က မုခ (ခံတြင္း) မဂ္။ ပႆာ၀ (က်င္ငယ္ေပါက္) မဂ္။ ၀စၥ (က်င္ႀကီးေပါက္) မဂ္။ ဟု မဂ္ သံုးမ်ိဳးရွိရာ မေဂၢန-မဂ္တခုျဖင့္၊ မဂၢံ-မဂ္တခုကို၊ ပေ၀ေသတိ-မွီ၀ဲ၏။ သြင္း၏။ အာပတၱိပါရာဇိကႆ-ပါရာဇိကအာပတ္ အျပစ္သင့္၏ဟု ဆိုသျဖင့္ မုခမဂ္ ခံတြင္းအခ်င္းခ်င္း မွီ၀ဲလွ်င္ ပါရာဇိကက်သည္ဟု ထင္ပါသည္။ ဓမၼာစရိယ ဦးပဥၹင္းက မက်ဟု ေျဖပါသည္။ နားမရွင္း၍ က်မ္းဂန္အေထာက္အထားႏွင့္ ရွင္းျပေပးေတာ္မူပါဘုရား။
(အနႏၵ-စကား၀ါေျမ)
(ေျဖ)
ပါရာဇိကပါဠိ ႏွာ၄၁၊ ၀ိ-႒ ၁-၂၃၃ ၌ အမ်ိဳးသမီး၏ မဂ္သံုးခုလံုးႏွင့္ အမ်ိဳးသား၏ ၀စၥမဂ္၊ မုခမဂ္၊ ၂-ခုတို႔၌ ရဟန္း၏အဂၤါဇာတ္ကို ထည့္ျုခင္း သြင္းျခင္းသည္ ပါရာဇိကက်၏။
ရဟန္း၏ အဂၤါဇာတ္ဟု အတိအက်ဆိုပါသည္။
မုခမဂ္-အခ်င္းခ်င္းမွာ သံဃာဒိသိသ္ အာပတ္မွ်သာ သင့္ပါသည္။
တဖန္ ပႆာ၀မဂ္ျဖင့္ ၀စၥမဂ္၊ ၀စၥမဂ္ျဖင့္ ပႆာ၀မဂ္ အခ်င္းခ်င္း မွီ၀ဲေသာ္ ပါရာဇိက က်သည္ပင္။
မုခမဂ္ျဖင့္ ပႆာ၀မဂ္ကို မွီ၀ဲေသာ္ ထုလႅစၥည္းအာပတ္ သင့္ပါသည္။
********************************************************************************
(ေမး) (လူထြက္၍ ေခါင္းတံုးရိတ္မႈ)
အရွင္ဘုရား၊ ယခုအခါ ရွင္သာမေဏ၊ ရဟန္း ဦးပဥၹင္းအျဖစ္၀တ္ျပီး လူ၀တ္ေၾကာင္ဘ၀သို႔ ေျပာင္းေသာအခါ ရဟန္း၊ သာမေဏဘ၀ျဖင့္ ရွိခဲ့ေသာ ဆံပင္ကို လူ႔ဘ၀သို႔ မပါေကာင္း၊ ေခါင္းတံုးပါလွ်င္ ငရဲႀကီးသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူထြက္လွ်င္ ေခါင္းတံုးျပန္ရိတ္ၾကပါသည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းမွာ အက်ိဳး ရွိ-မရွိ၊ မျပဳလုပ္လွ်င္ ငရဲ ႀကီး-မႀကီး အေထာက္အထားႏွင့္တကြ ေျဖၾကားေပးေတာ္မူပါဘုရား။
( ဟိန္းထက္၀င္း-အင္းစိန္)
(ေျဖ)
အက်ိဳးလည္း အထူး မရွိ၊ ငရဲလည္း မႀကီးပါ။ အလုပ္အပိုသာ ျဖစ္ပါသည္။
********************************************************************************
(ေမး) (ကုသိုလ္ ရ-မရ)
အရွင္ဘုရား၊ သံဃာဒိသိသ္သင့္ေသာ ရဟန္းသည္ မကုစားဘဲ သာသနာ့ေဘာင္၌ စာေပသင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္း၊ ဘုရားရွိခိုးျခင္း အစရွိေသာ ကုသိုလ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ႀကိဳးစားလုပ္ေသာ္လည္း ထိုက္တန္ေသာ ကုသိုလ္ ရ-မရႏွင့္ သံသရာ၌လည္း ၄င္းကုသိုလ္က်ိဳးတရားတို႔ကို ရရွိခံစားႏိုင္-မခံစားႏိုင္ကို ေျဖၾကားေပးေတာ္မူပါဘုရား။
(အရွင္ဉာဏ၀ံသ-မိတၳီလာ)
(ေျဖ)
ရရွိႏိုင္ပါသည္။ ခံစားႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သံဃာဒိသိသ္အာပတ္မ်ားသည္ ဂရုကအာပတ္မ်ားျဖစ္၍ အခြင့္ရလွ်င္ ရသလို ကုစားမည္ဟူေသာစိတ္ကို အျမဲရွိေစ၍ ကုစားဖို႔ ႀကိဳးစားရန္ ျဖစ္ပါသည္။
(ျမတ္မဂၤလာ ၂၀၀၇-ခု ႏို၀င္ဘာလ)
၁ ေဒၚလာ= ၉၈၀ က်ပ္
၁ ဘတ္ = ၃၁ က်ပ္
